Chomranice
Sołtys: Stanisław KUZAK
Tel. kom. 519 169 363
Poczta: 33 – 394 Klęczany
Rada sołecka:
Magdalena Zwolińska
Janusz Sekuła
Józef Krzyżak
Marian Leśniak
Liczba ludności: 1 035 osób
Powierzchnia: 510,6700 ha
Warto zobaczyć:
- Kościół pw. Najświętszego Imienia Marii Panny
- Pomnik Ojca Świętego Jana Pawła II
- Kapliczka z 1901 roku
Chomranice leżą na wysokości 400 - 450 m n.p.m u południowych i wschodnich podnóży Pasma Łososińskiego, nad potokiem Smolnik i jego dopływami, około 12 km od Nowego Sącza, na trasie kolejowej Chabówka - Nowy Sącz. Smolnik stanowi naturalną granicę pomiędzy Chomranicami, Krasnym Potockim i Wolą Marcinkowską .
Zachodnia granica Chomranic jest granicą Gminy Chełmiec i powiatu nowosądeckiego.
Wieś najpewniej powstała we wczesnym średniowieczu, ale pierwsze oficjalne wzmianki źródłowe pochodzą dopiero z 1316 roku, kiedy to wytyczono granice wsi Chomranice z Chełmcem, Zrostowem, Zawadą, osadą nad strumykiem Potoczka i Kleczanami. Od samego początku Chomranice były wsią rycerską i w XIV XV wieku jej właścicielami byli przedstawiciele rycerstwa. Od 1398 do 1429 roku właścicielem Marcinkowic i Chomranic był Czeder, ktorego potomkowie przyjęli nazwisko Marcinkowski herbu Gryf.
Chomranice były wsią leżąca na starym trakcie handlowym z Krakowa przez Dobczyce i Tymbark do Nowego Sącza, gościła w tym miejscu kupieckie karawany zdążające do grodu sądeckiego.
Początkowo wieś była podzielona na Chomranice Niżne i Chomranice Wyżne, a ich właścicielem był Marcin z Brzeznej - późniejszy fundator kościoła pod wezwaniem Św. Marcina. W roku 1542 według Rejestru Podatkowego Sądecczyzny doszło do złączenia Chomranic Dolnych z Górnymi.
W latach 1691 - 1692 wzniesiony został w Chomranicach, z fundacji Stanisława Krzesz, kościół Imienia Najświętszej Marii Panny. Według podań Krzesz otrzymał we śnie polecenie wybudowania owego kościoła.. Konsekracji kościoła, dzwonu i obrazu św. Stanisława dokonał sufragan krakowski bp Stanisław Szembek. W podziemiach świątyni pochowano konfederata barskiego Marcina z Miroszowic Miroszewskiego, który poległ w walce z Kozakami we wsi Marcinkowice oraz Szymona z Dzięciołowa Dzięciołowskiego Podstolego Czernichowskiego ówczesnego właściciela Klęczan.
Raport o Stanie Dakanatu Sądeckiego z 1776 roku informuje iż Chomranice w roku 1776 posiadały 1020 wiernych, a wieś pozostawała pod patronatem szlacheckim.
Istnieją wzmianki, że w roku 1608 funkcjonowała w Chomranicach szkoła parafialna pod kierownictwem Bartłomieja Malusewicza, w której to uczono podstaw czytania, pisania, rachunków, katechizmu i śpiewu kościelnego.
W II połowie XVI wieku na terenie wsi działał zbór protestancki.
W roku 1709 powstał drewniany szpital dla ubogich, starszych i cierpiących, który to ufundowała ówczesna właścicielka Klęczan Teresa Ogonowska. Szpital ten dotrwał do roku 1800 po czym uległ zniszczeniu .
Pod koniec XIX wieku istniały na terenie wsi liczne organizacje społeczne i kościelne, a wśród nich wart wymienienia jest Związek Stronnictwa Chłopskiego założony przez braci Stanisława i Jana Potoczków z Rdziostowa.
W roku 1934 na terenie Chomranic doszło do gwałtownej powodzi. Kilkudniowe deszcze i oberwanie chmury w okolicach gór Pisarskich i Męciny spowodowały gwałtowny przybór wód . Kronika szkoły w Chomranicach donosi że dnia 16 lipca 1934 r. straszna powódź nawiedziła całą tutejszą okolicę. Największe jednakże szkody poniosła szkoła, przez zerwanie doszczętnie łąki o powierzchni najmniej 435 m i zasypanie tej powierzchni szutrem i kamieniami, tak, że w tym miejscu gdzie była łąka obecnie znajduje się koryto rzeczne.
W okresie międzywojennym żywą działalność prowadziły Kółka Rolnicze. "Kółko" wybudowało z własnych funduszy budynek, w którym organizowano odczyty, szkolenia rolników dotyczące uprawy roli, hodowli zwierząt a także sadownictwa i pszczelarstwa.
W okresie międzywojennym żywą działalność prowadziła Akcja Katolicka.
Odwiedzając Chomranice warto zwrócić uwagę na drewniany kościół parafialny Imienia Najświętszej Marii Panny, który wchodzi w skład małopolskiego szlaku architektury drewnianej. Jest to świątynia jednonawowa z przedsionkiem przy nawie, z wyższym prezbiterium oraz dobudowaną zakrystią i kaplicą Przemienienia Pańskiego. Wnętrze nakryte jest pozornymi sklepieniami kolebkowymi , ozdobione dekoracją malarską, a wyposażenie świątyni głównie barokowe i rokokowe. W zakrystii istnieje zachowana polichromia ornamentalna z 1767 roku. Ołtarze boczne wykonane w stylu rokokowym z XVII wieku. W ołtarzu głównym znajduje się cudowny obraz Matki Bożej Chomranickiej. Obok kościoła usytuowana jest drewniana dzwonnica z 1692 roku.
Powyżej zabytkowego kościoła znajduje się Nowy Kościół pod wezwaniem św. Maksymiliana Marii Kolbego ukończony w 1999 roku, a obok niego posadowiony jest pomnik Ojca Świętego Jana Pawła II autorstwa Czesława Dzwigaja, będący repliką monumentu znajdującego się w Studzienicznej, powstały w 2000 roku z inicjatywy księdza proboszcza Jana Janika.
Nazwa Chomranice przeszła do historii sztuki sakralnej dzięki wspaniałemu obrazowi z zabytkowego kościoła pod nazwą "Opłakiwanie z Chomranic", który powstał na terenie Polski południowej, prawdopodobnie w sądeckiej szkole malarskiej około 1440 roku. Bezimienny artysta przedstawił na obrazie moment, gdy Ciało Chrystusa zdjęte zostało z krzyża i spoczywa na płótnie trzymanym przez Józefa z Arymatei i Nikodema. Przy Ciele swego Syna klęczy Matka Boża, a obok Niej, z prawej strony - Maria Kleofasowa. Po lewej zaś stronie, w stroju mniszki, stoi św. Maria Magdalena i św. Jan Apostoł. Obraz po bokach jest zamknięty krzyżami, na których wiszą jeszcze ciała dwóch łotrów. Ten niezwykle cenny zabytek średniowiecznego idealizmu dziś można podziwiać w Tarnowie w muzeum diecezjalnym.
W tej pięknej miejscowości znajduje się także Zespół Szkół ( Gimnazjum i Szkoła Podstawowa) - funkcjonująca od przełomu roku 2003/2004. oraz filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Chełmcu. Mają tu swoje miejsce również małe firmy usługowe.
Źródło:
- Almanach Sądecki, nr 1 / 2 (50/51) r. XIV, Nowy Sącz 2005.
- M. Cabalska, Pradzieje Starego Sącza i jego najbliższej okolicy, (w:) „Historia Starego Sącza”, Kraków 1979.
- A. Żaki, Archeologia Małopolski wczesnośredniowiecznej, Wrocław 1974.