Wielogłowy
Sołtys: Basta Paweł
Telefon: 607 184 615
Poczta: Wielogłowy
Rada Sołecka:
Lesław Krzak
Andrzej Cisowski
Józef Hajduga
Jerzy Próchnicki
Andrzej Sromek
Liczba mieszkańców: 1354 osoby
Powierzchnia: 663,6954 ha
Warto zobaczyć:
- Drewniany dwór wraz figurą Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia
- XIV - wieczny Kościół pw. Wniebowzięcia NMP
- Kapliczka „Upadek Pana Jezusa” z XIX wieku
- Kapliczka z XIX wieku – przy zabytkowym kościele
Wieś leży w zachodniej części Beskidu Niskiego na prawym brzegu Dunajca
przy drodze krajowej nr 75.
Z nazwą wsi Wielogłowy spotykamy się już w roku 1273, kiedy Otto Toporczyk otrzymał od Bolesława Wstydliwego prawo do wsi. W przywileju podano, że jest to wieś w Kasztelani Sądeckiej. W okresie walk sukcesorów o tron krakowski został on jednak tych włości pozbawiony. W roku 1287 Leszek Czarny oddał wieś na własność Węgrowi Jerzemu Szonat z Szowaru, który był w grupie rycerstwa węgierskiego, która udzieliła wsparcia Leszkowi Czarnemu w trakcie jego walki o tron. Po kilku latach Otto odzyskał majątek wielogłowski i wybaczenie następcy, ale reszta rodu Toporów, stronników tronu krakowskiego wykluczyła go ze swego grona, toteż od tej chwili ród Otto zaczął się pieczętować herbem Zaprzeniec. Jego potomek – Żegota chorąży krakowski ufundował kościół, stało się to – prawdopodobnie w XIV wieku. Sam poległ w bitwie z Krzyżakami pod Płowcami.
Dzieje Wielogłów nie są nam, niestety zbyt dobrze znane. Wprawdzie były one już w drugiej połowie XIII wieku ośrodkiem dość rozległych włości, ale niewiele zachowało się na ich temat wzmianek w dokumentach. Przez długi czas uważano, iż parafia wielogłowska powstała w 1318 roku. Nie tak dawno akt lokacji wsi okazał się być falsyfikatem. Nie wyklucza to jednak możliwości wzniesienia kamiennego kościoła wielogłowskiego w tym czasie. Za jego fundatora może uchodzić ówczesny właściciel wsi, chorąży krakowski Żegota.
Później wieś należy do rodu Wielogłowskich herbu Gryf i Starykoń, najstarszej szlachty tego terenu. W roku 1680 właścicielem wsi był Adam Wielogłowski. To samo nazwisko widnieje w rejestrze poborowym z roku 1680. W rękach kmiecych pozostawało w tym czasie 1 1 łana, ponadto było we wsi trzy zagrody z rolami oraz dwóch komorników bez bydła. Kolejnym właścicielem wsi był Stefan Wielogłowski – wnuk Adama i prawnuk Sebastiana Wielogłowskiego, który zasłynął jako współzałożyciel konferencji tarnogrodzkiej z roku 1703. Zmarł on w roku 1736 jako pełniący funkcję kasztelana bieckiego. Po jego śmierci dobra wielogłowskie przechodziły w różne ręce.
W pierwszej połowie XIX wieku wieś przeszła w ręce hrabiów Lanckorońskich, a ściślej hrabiny Lanckorońskiej.
W roku 1881 właścicielem klucza wielogłowskiego był jej potomek, Ignacy hrabia Lanckoroński. Jego majątek w Wielogłowach obejmował 148 mórg gruntów ornych, 4 morgi łąk i ogrodów, jedną morgę i 915 sążni sadów, ponadto było tam 31 mórg pastwisk, 144 morgi lasu, 6 mórg nieużytków oraz jedna morga i 215 sążni parceli budowlanych. Chłopi w tym czasie gospodarowali na 399 morgach gruntów ornych, 93 morgach łąk, 83 morgach pastwisk oraz 20 morgach lasu.
Pierwsza wzmianka źródłowa o parafii rzymsko - katolickiej w Wielogłowach pochodzi z roku 1326. Kościół pw. Wniebowzięcia NMP datowany jest na rok 1318. Dwieście lat po wzniesieniu kościoła założono w Wielogłowach szkołę, a w osiemdziesiąt lat po niej szpital.
Wielogłowy kuszą wielbicieli zabytków przede wszystkim kościołem parafialnym p.w. Wniebowzięcia NMP, wzniesionym z kamienia łamanego, murowanym wzniesionym w roku 1318, rozbudowanym i przekształconym w I połowie XVII wieku, oraz dworem drewnianym, wzniesionym około wieku XVI i częściowo przebudowane murowane czworaki.
Najstarszą część kościoła stanowi trzynastowieczna, jednonawowa budowla z wydłużonym prezbiterium. W roku 1627 została dobudowana zakrystia, kaplica zwana kurowską i prawdopodobnie wieża świątyni. Na stropie nawy figuruje malowidło z 1907 roku. Główny ołtarz datuje się na początek XIX wieku, zdobią go posągi świętych - Piotra i Pawła. W ołtarzu widnieje obraz Wniebowzięcia NMP z 1855 roku, zaś głównym jego tematem jest rzeźbiona grupa Ukrzyżowania Pana Jezusa. Ołtarze boczne pochodzą z 1648 r. W ołtarzu znajdującym się po prawej stronie umieszczony jest obraz Serca Jezusowego, zaś w ołtarzu po lewej - obraz "Pieta Matki Bożej Czarnopotockiej". W kaplicy zwanej kurowską można zobaczyć trzy cenne historycznie płyty nagrobne, z których najstarsza pochodzi z XV wieku. W wieży kościoła znajdują się dwa dzwony odlane w 1953 roku.
XVI wieczny dwór jest budynkiem drewnianym, wzniesionym z drewna modrzewiowego, potynkowanym, parterowym, szeroko frontowym, na planie prostokąta, pierwotnie z czterema alkierzami przy narożnikach, z których do chwili obecnej zachowały się tylko dwa, oraz z dwoma nowszymi gankami oraz podbudówką. Korpus budowli nakryty jest dachem łamanym polskim, a alkierze - dachami namiotowymi z uskokami. W zachodniej części dworu znajduje się kaplica klasztoru, z obrazem Matki Boskiej. Podczas wykonywania prac malarskich odkryto fragmenty klasycystycznej polichromii. Przed dworkiem stoi kamienna figura Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia, sprowadzona z Piekar Śląskich w 1962 roku. Do zespołu dworskiego należą także częściowo przebudowane, XIX wieczne, murowane czworaki.
Ostatnią właścicielką dworku była pani Maria Stuber (Klimek), która w 1958 r. ofiarowała dworek i okoliczne posiadłości Zgromadzeniu Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus, które założyło tu klasztor.
Około dwustu lat po wzniesieniu w Wielogłowach kościoła założono szkołę, a w osiemdziesiąt lat po niej szpital.
Szkoła w Wielogłowach istniała prawdopodobnie od 1813 roku. Pierwszym nauczycielem w Wielogłowach był niejaki Franciszek Paszkowski, który przybył do Wielogłów w 1813 roku i pełnił tu funkcję nauczyciela i organisty aż do roku 1875. Od roku 1879 do 1884 nauczycielem w Wielogłowach był Józef Rygiec. W tym czasie szkoła mieściła się w budynku organistówki i posiadała jedną salę. Dzięki staraniom Regieca i pomocy właściciela Wielopola Adama Kosterkiewicza Rada Szkolna zakupiła kawałek gruntu i zbudowano na nim budynek mieszkalny dla nauczyciela.
W dniu 1 września 2002 roku po wielu latach budowy został oddany do użytku budynek szkoły oraz sala gimnastyczna. Nowy Gmach szkoły stał się siedzibą gimnazjum, natomiast stary budynek zajmuje szkoła podstawowa.
Obecnie wieś przeobraża się z miejscowości o charakterze rolniczym, nastawionej w latach osiemdziesiątych na ogrodnictwo szklarniowe, w wieś o charakterze usługowo - przemysłowym. Swoją siedzibę mają tu m. in. duże zakłady zajmujące się produkcją bram i ogrodzeń oraz mebli. Ponadto we wsi mieści się Zespół Szkół, urząd pocztowy, ośrodek zdrowia, a także stadnina koni oraz klub piłkarski "Dąbrovia Wielogłowy", występujący w nowosądeckiej klasie A.
Źródło:
- Włodzimierz Chorązki, Heraldyka Gminy Chełmiec. Opracowanie historyczno – heraldyczne, Kraków grudzień 2003.
- W. Bazielich, Historie starosądeckie, Kraków 1965.